De Staatssecretaris van Financiën heeft een nota van wijziging op het wetsvoorstel Belastingplan 2023 aangeboden aan de Tweede Kamer. Onderdeel van deze voorgestelde maatregelen is de begrenzing van de periodieke giftenaftrek per 2023 tot € 250.000.

Achtergrond

Giften aan algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) vormen onder voorwaarden een aftrekpost voor de inkomstenbelasting. Deze giftenaftrek kent een onderscheid tussen periodieke giften en andere giften. Voor andere giften gelden ten aanzien van de aftrekbaarheid reeds een drempel (1% van het verzamelinkomen, min. € 60) en een plafond (10%) . De periodieke gift kent thans geen begrenzing.
Achtergrond voor deze verschillende behandeling is dat periodieke giften van een groter belang zijn voor ANBI’s dan andere giften. Periodieke giften kunnen immers bijdragen aan een langdurige betrokkenheid van donateurs bij ANBI’s en betekenen een vaste inkomensstroom gedurende ten minste vijf jaar. Door het verschil in behandeling wordt beoogd periodieke giften te stimuleren.
Recent is het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Vermogensverdeling (IBO) naar de Tweede Kamer gezonden waarbij is ingezoomd op opmerkelijk gebruik van fiscale regelingen. In de lijst van opmerkelijke casussen die geregeld in de praktijk worden tegengekomen, dragen experts van de Belastingdienst een casus aan die ziet op zeer hoge periodieke giften aan een (zelf opgerichte) ANBI.
In deze praktijkcasus gaat het om aandelen in een eigen BV of het eigendom van een schilderij die aan de zelf opgerichte ANBI worden geschonken in de vorm van een periodieke gift, maar het recht op inkomsten uit de aandelen (dividend) of het vruchtgebruik (het recht om het schilderij bijvoorbeeld thuis aan de muur op te hangen) blijft toebehoren aan de schenker en is niet overgegaan naar de ANBI. In dat geval ontstaat wel een giftenaftrek, maar kan de vraag worden gesteld of de ANBI profiteert. Dat is werkelijk pas het geval bij overlijden van de schenker en zelfs daarbij worden ontgaansmogelijkheden toegepast.
Afgaand op deze praktijkcasus lijkt sprake te zijn van oneigenlijk/onbedoeld gebruik dat lastig is te handhaven/controleren door de Belastingdienst, aldus de staatssecretaris.

Begrenzing periodieke aftrek

Alles afwegende stelt de regering voor om de aftrek van periodieke giften te beperken tot € 250.000 voor een belastingplichtige en zijn/haar fiscale partner tezamen. De aanpassing in de giftenaftrek zal ingaan per 1 januari 2023. Er zal een uitzondering gelden voor periodieke giften die op 4 oktober 2022, 16:00 uur al zijn aangegaan. Deze periodieke giften zijn tot uiterlijk 2027 nog volledig aftrekbaar.
Dit betekent dat periodieke giften die vóór 4 oktober al bestonden, maar langer doorlopen dan 2027 óók geraakt worden door deze wetswijziging. Het is opmerkelijk dat bestaande situaties niet volledig uitgezonderd worden, omdat filantropen nu tegen hoge fiscale kosten kunnen aanlopen.

Kritiek op voorgestelde begrenzing

Het stimuleren van geefgedrag is één van de Rijksbrede speerpunten ten aanzien van filantropie, zo merkt de Staatssecretaris op. Terecht wordt ook gesteld dat te prijzen is dat in Nederland ook mensen met een hoger inkomen of vermogen een bijdrage leveren aan filantropie. Dat maatregelen worden getroffen om oneigenlijk gebruik tegen te gaan is zeer begrijpelijk. Het is ons inziens echter onbegrijpelijk dat de aftrek voor grote filantropen wordt beperkt, in gevallen waarin van oneigenlijk gebruik geen sprake is. Wij staan dan ook zeer kritisch tegenover deze voorgestelde begrenzing. Het moet naar onze mening mogelijk zijn om het werkelijk oneigenlijke gebruik aan te pakken, zonder alle grote donaties te treffen.

Tot slot

Heeft u vragen over de giftenaftrek of kunnen wij u hierbij helpen? Neemt u gerust contact met ons op.