Onlangs heeft de Belastingdienst diverse interne beleidsstukken gepubliceerd over het toepassen van de btw-vrijstelling voor bemiddeling inzake effecten. Sinds het arrest ‘DTZ Zadelhoff’ van het Europese Hof van Justitie (HvJ EU) in 2012 is er veel discussie over de toepassing van deze vrijstelling. Uit de beleidsstukken van de Belastingdienst blijkt ook niet een eenduidige zienswijze over of de btw-vrijstelling van toepassing is op de diensten in het kader van advisering en begeleiden van aandelentransacties.

Arrest DTZ Zadelhoff

In het arrest DTZ Zadelhoff van het HvJ EU was in geschil of de btw-vrijstelling voor bemiddeling inzake effecten van toepassing was op de geleverde diensten door DTZ Zadelhoff. DTZ Zadelhoff had van twee partijen de opdracht gekregen om tegen betaling kopers te zoeken voor de aandelen van deze partijen. DTZ Zadelhoff heeft voor deze dienstverlening geen btw in rekening gebracht. Het Hof heeft in haar uitspraak vastgesteld dat de dienstverlening van DTZ Zadelhoff inderdaad als bemiddeling inzake effecten gezien kan worden en dat de btw-vrijstelling van toepassing was. DTZ Zadelhoff had zelf geen belang bij de inhoud van de contracten en zocht tegen betaling kopers, met als doel om de aandelen over te dragen. Dit is volgens het HvJ EU in lijn met de definitie van ‘bemiddeling’.

Memo’s Belastingdienst

In twee gepubliceerde memo’s gaat de Belastingdienst in op de vraag of de dienstverlening inzake het begeleiden en adviseren bij een voorgenomen verkoop van aandelen vrijgesteld is van de heffing van omzetbelasting. Naar aanleiding van het arrest DTZ Zadelhoff zijn advieskantoren namelijk van mening dat de btw-vrijstelling ook van toepassing is op de retainerfee en succesfee welke zij in rekening brengen bij het begeleiden van de aandelenverkoop. In deze memo’s, van 26 juni 2017 en 1 juni 2018, geeft de Belastingdienst blijk van twee tegenovergestelde zienswijzen. In 2017 geeft zij namelijk aan dat de vrijstelling niet van toepassing is. In 2018 geeft zij echter op basis van dezelfde jurisprudentie aan dat de btw-vrijstelling wel van toepassing is.

Memo 26 juni 2017

In het memo uit 2017 stelt het Landelijk Vaktechnisch Overleg OB (LVO) dat de diensten die worden verricht bij het adviseren en begeleiden van een aandelenverkoop als één prestatie moeten worden gezien. Deze diensten hangen immers erg nauw met elkaar samen, de verkoper van de aandelen heeft het geheel van de dienstverlening van de adviseur nodig als ondersteuning bij de aandelenverkoop. Het LVO onderkent hier verschillende vormen van overeenkomsten tussen de adviseur en de verkoper. De gehele prestatie is volgens het LVO niet vrijgesteld van omzetbelasting. Het geheel aan handelingen is volgens het LVO geen bemiddelingsdienst, maar het bijstaan van de verkoper. De vrijstelling moet in deze strikt worden uitgelegd.

Bemiddeling heeft als doel het nodige te doen opdat twee partijen een contract sluiten, zonder dat de bemiddelaar een eigen belang heeft inzake de inhoud van het contract. Het hoofddoel van de werkzaamheden van de adviseur is volgens het LVO het adviseren en begeleiden van de verkoop, niet het doen sluiten van een overeenkomst tussen partijen. Dat de uiteindelijke verkoop van de aandelen het sluitstuk is doet hier niet aan af. Hierbij geeft het LVO aan dat de contractuele bepalingen van de overeenkomst tussen de adviseur en de verkoper het uitgangspunt zijn. Deze geven de economische en commerciële realiteit weer.

Memo 1 juni 2018

In het memo uit 2018 stelt de Directie Vaktechniek, evenals in het memo uit 2017, dat er sprake is van één prestatie voor de omzetbelasting. De Directie onderkent hier ook dezelfde onderdelen van de dienstverlening die de adviseur verricht. De Directie Vaktechniek komt in haar memo uit 2018 echter tot de conclusie dat deze dienstverlening wél vrijgesteld is onder de btw-vrijstelling voor bemiddeling bij aandelentransacties. Zij maakt hier gebruik van dezelfde jurisprudentie als het LVO in 2017, zoals het arrest DTZ Zadelhoff. De Directie geeft aan dat de vrijstelling van toepassing is als de adviseur al het nodige verricht om ervoor te zorgen dat verkoper en koper een overeenkomst sluiten. Allerlei bijkomende handelingen dragen bij aan dit doel en staan de vrijstelling niet in de weg. De overeenkomst tussen de adviseur en de verkoper is hierbij leidend.

Hierbij is wel van belang dat de dienstverlening als één pakket wordt aangeboden. Als de adviseur slechts enkele onderdelen aanbiedt, dan geldt daarvoor de vrijstelling mogelijk niet. De dienstverlening moet gericht zijn op het bij elkaar brengen van partijen en het tot stand brengen van de verkoop.

Praktijk

Voor de praktijk is het interessant om te zien dat de Belastingdienst zelf twee verschillende zienswijzen hanteert voor de toepassing van de btw-vrijstelling voor de bemiddeling bij een aandelentransactie. De doorslaggevende factor lijkt het doel van de overeenkomst tussen de adviseur en de verkoper te zijn. De contractuele bepalingen zijn hierbij het uitgangspunt, waarbij het van belang is dat de werkzaamheden van de adviseur erop gericht zijn om een overeenkomst te sluiten tussen de koper en de verkoper. Daarnaast is het memo uit 2018 geschreven na het memo uit 2017, waardoor het lijkt dat het huidige standpunt van de Belastingdienst inhoudt dat de btw-vrijstelling wel van toepassing is.

Gevolgen toepassen vrijstelling

De gevolgen van het wel of niet kunnen toepassen van de vrijstelling zijn met name gelegen in de aftrek van de btw door de verkoper, de opdrachtgever. De kosten moeten rechtstreeks en onmiddellijk verbandhouden met de algehele economische activiteit van de verkoper om de btw in aftrek te kunnen brengen. Indien voornamelijk de aandeelhouders een (financieel) belang hebben bij de verkoop, is de btw mogelijk niet aftrekbaar. Het toepassen van de btw-vrijstelling door de adviseur zou in dat geval kunnen zorgen voor een gelijker speelveld, aangezien de discussie omtrent de aftrek van de btw dan niet aan de orde is.

Tot slot

Heeft u naar aanleiding van dit nieuwsbericht vragen over de btw-vrijstelling voor bemiddeling bij aandelentransacties? Of vraagt u zich af of u de in rekening gebrachte btw in aftrek mag brengen? Neem dan gerust contact met ons op.